Chociaż obecność adwokata kościelnego nie jest konieczna dla ważności procesu, jest pożyteczna dla jego przebiegu, zachowania równowagi procesowej a zwłaszcza do zabezpieczenia praw stron procesu kanonicznego.
Do praw i obowiązków adwokata należy przede wszystkim kierowanie się przepisami prawa, zachowanie lojalności wobec trybunału, udzielenie rzetelnych porad oraz zachowanie wierności w stosunku do zleceniodawcy oraz jego obrona z zachowaniem wierności prawdzie obiektywnej.
Adwokat kościelny, stojąc na straży prawdy procesowej, może wypowiedzieć pełnomocnictwo stronie jeśli działa ona w sposób niegodziwy dążąc do wyłudzenia wyroku pozytywnego.
Na różnych etapach postępowania prawnikowi kanoniście powierza się następujące zadania
- Etap wstępny – mediacja
Działanie na korzyść pogodzenia małżonków we współpracy z wydziałami rodzinnymi Kurii Diecezjalnych lub katolickimi poradniami) - Etap przedprocesowy i proces
- Wytłumaczenie stronie / stronom / celu procesu kanonicznego, możliwości jego inicjacji i szans na uzyskanie wyroku pozytywnego
- Rola adwokata w trakcie tzw. litis contestatio
- – szczegółowe i rzetelne badanie sprawy w celu ustalenie prawdopodobnego tytułu nieważności małżeństwa
– pomoc w ustaleniu i zgromadzeniu materiału dowodowego (dowodów i środków dowodowych)
– pouczenie strony / stron / o wadze składanej przysięgi w procesie (odpowiedzialności karnej i moralnej) - Przygotowanie skargi
- – pomoc w ustaleniu właściwości sądu
– pomoc w ustaleniu adresu strony pozwanej
– analiza treści skargi powodowej i pomoc w jej redagowaniu - – wsparcie psychologiczne wobec konieczności prześledzenia bolesnych faktów pożycia stron
- Etap procesu na poziomie I Instancji
pomoc w analizie materiału dowodowego - decyzja o konieczności rozszerzenia postępowania dowodowego
- pomoc w przygotowaniu uwag obrończych
- pomoc w przygotowaniu repliki na uwagi Obrońcy węzła
Złożenie oświadczeń w imieniu strony /stron/ o ile adwokat jest również pełnomocnikiem.
- Etap po zakończeniu I Instancji
- omówienie środków odwoławczych od wyroku I Instancji
- pomoc w sporządzaniu apelacji
- poszukiwanie środków dowodowych do poparcia apelacji
